Sapa Review- Hòa Bình, một tỉnh miền núi phía Bắc, đang khai thác hiệu quả tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, văn hóa, cộng đồng và tâm linh. Song song với đó, các làng nghề truyền thống cũng được khôi phục và phát triển nhằm bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tạo đà cho du lịch địa phương phát triển mạnh mẽ.
Bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Hòa Bình có 11 làng nghề và làng nghề truyền thống được công nhận chính thức, bao gồm các làng nghề thuộc nhóm chế biến sản phẩm như nấu rượu, cùng các làng nghề sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ như mây tre đan, dệt thổ cẩm, chế tác đá cảnh, và làm gỗ lũa. Những sản phẩm này không chỉ mang giá trị văn hóa cao mà còn được cải tiến về mẫu mã, nâng cao chất lượng, tăng tính cạnh tranh trên thị trường.
Những nghề truyền thống này hiện đang hoạt động dưới nhiều hình thức khác nhau như hợp tác xã, tổ hợp tác và các hộ gia đình. Số lượng lao động trong các làng nghề khoảng 1.300 người, với thu nhập bình quân dao động từ 3 – 5 triệu đồng/người/tháng. Mặc dù quy mô nhỏ, các làng nghề đã có những bước phát triển đáng kể, đóng góp không nhỏ vào kinh tế địa phương.
Tỉnh Hòa Bình đã chú trọng vào việc hướng dẫn và hỗ trợ các làng nghề hoàn thiện hồ sơ công nhận, tổ chức các khóa tập huấn nâng cao kỹ năng sản xuất và kinh doanh, đồng thời khuyến khích phát triển sản phẩm làng nghề theo chương trình OCOP. Đặc biệt, một số sản phẩm làng nghề đã đạt chuẩn OCOP, điển hình là các sản phẩm dệt thổ cẩm và rượu truyền thống của địa phương.
Du lịch cộng đồng kết hợp làng nghề truyền thống
Hòa Bình không chỉ phát triển làng nghề mà còn kết hợp chúng với các hình thức du lịch cộng đồng, tạo ra những trải nghiệm mới lạ cho du khách. Các làng nghề đã trở thành điểm đến hấp dẫn trong các tour du lịch văn hóa, sinh thái, giúp du khách không chỉ tham quan mà còn có thể trực tiếp trải nghiệm các hoạt động như dệt thổ cẩm, chế tác thủ công mỹ nghệ, hoặc tham gia các lễ hội truyền thống.
Một số làng nghề như dệt thổ cẩm của người Mông ở xã Chiềng Châu, Mai Châu hay nghề làm giấy giang của người Mông xã Pà Cò đã trở thành những điểm dừng chân yêu thích của du khách khi đến với Hòa Bình. Tại đây, du khách có thể trải nghiệm các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của người dân địa phương và tận hưởng không gian văn hóa truyền thống đậm chất dân tộc.
Ngoài ra, các homestay tại Mai Châu cũng tận dụng triệt để lợi thế từ các sản phẩm làng nghề. Những vật dụng sinh hoạt trong homestay như chăn, gối, khăn trải bàn đều được làm từ vải dệt thổ cẩm, mang lại không gian đậm nét văn hóa dân tộc và giúp du khách hiểu hơn về giá trị văn hóa của địa phương.
Hỗ trợ phát triển làng nghề và du lịch bền vững
Chính quyền tỉnh Hòa Bình đã hỗ trợ tích cực trong việc quảng bá và cải tiến các sản phẩm làng nghề. Những hỗ trợ này bao gồm việc xây dựng các nhà trưng bày sản phẩm, khu chế tác thủ công mỹ nghệ, đào tạo nguồn nhân lực và tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại. Nhờ vậy, các sản phẩm của làng nghề không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn từng bước thâm nhập vào thị trường quốc tế.
Hơn nữa, các địa phương trong tỉnh đã phối hợp với các sở, ngành liên quan để xây dựng quy hoạch, tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, đồng thời tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất. Việc xây dựng chuỗi liên kết giá trị không chỉ giúp các làng nghề phát triển bền vững mà còn mở rộng thêm các dịch vụ du lịch như trải nghiệm làm nông nghiệp, tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ của người dân tộc thiểu số.
Thành tựu du lịch và đóng góp kinh tế
Trong giai đoạn 2021-2024, nhiều sản phẩm du lịch mới đã được đưa vào khai thác tại Hòa Bình, như các khu nghỉ dưỡng cao cấp và homestay, tạo nên những điểm nhấn đặc biệt cho du lịch tỉnh. Đến nay, tỉnh đã có gần 500 cơ sở lưu trú, tạo công ăn việc làm cho khoảng 17.000 lao động, trong đó có hơn 6.400 lao động chuyên nghiệp trong lĩnh vực du lịch.
Công tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực du lịch cũng được chú trọng, với hàng loạt các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ được tổ chức. Các doanh nghiệp và cá nhân kinh doanh du lịch tại Hòa Bình cũng thường xuyên được tổ chức tham quan học tập mô hình quản lý du lịch cộng đồng tại các tỉnh khác như Ninh Bình, Lào Cai, Nam Định, Sơn La.
Trong 6 tháng đầu năm 2024, Hòa Bình đã đón gần 2,6 triệu lượt khách du lịch, trong đó khách quốc tế chiếm 260.000 lượt. Tổng doanh thu từ du lịch đạt 2.689 tỷ đồng, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế của tỉnh.
Sự kết hợp giữa phát triển làng nghề truyền thống và du lịch cộng đồng tại Hòa Bình không chỉ giúp bảo tồn giá trị văn hóa độc đáo của các dân tộc thiểu số mà còn thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển bền vững. Với sự đầu tư hợp lý và sự hỗ trợ từ các cấp chính quyền, làng nghề truyền thống tại Hòa Bình đang ngày càng khẳng định vị thế của mình trên bản đồ du lịch Việt Nam.