Phát Huy Giá Trị Văn Hóa Qua Mô Hình Câu Lạc Bộ Văn Nghệ Dân Gian Tại Quảng Ninh
Sapa Review- Quảng Ninh, một tỉnh miền Bắc Việt Nam, đang ngày càng nổi bật với các câu lạc bộ (CLB) văn nghệ dân gian. Những mô hình này không chỉ góp phần gìn giữ và phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc làm giàu đời sống tinh thần của người dân, đặc biệt là người cao tuổi.
Sự Phát Triển Đa Dạng Của Các CLB Văn Nghệ
Các CLB văn nghệ dân gian tại Quảng Ninh phát triển mạnh mẽ với nhiều hình thức hoạt động đa dạng. Những CLB này có thể thuộc sự quản lý của các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp, hoặc các tổ chức văn hóa địa phương. Hiện nay, Hội Văn nghệ Dân gian Quảng Ninh đã thành lập và hỗ trợ hoạt động cho 48 CLB chuyên về hát dân gian như hát đúm, hát chèo, hát đối giao duyên, hát cấp sắc và nhiều loại hình khác. Các nghệ nhân cao tuổi đóng vai trò chủ chốt trong việc dẫn dắt và truyền lại những giá trị văn hóa cho thế hệ sau.
Tại nhiều địa phương như Hạ Long, Bình Liêu, Tiên Yên và Móng Cái, các CLB đã thực hiện thành công việc giữ gìn và phát huy các điệu hát dân tộc như hát then, soóng cọ, hay hát chèo. Riêng trong cộng đồng người Dao, đã có năm CLB tham gia vào việc bảo tồn di sản văn hóa, đặc biệt là các CLB thêu trang phục truyền thống và hát giao duyên.
Đưa Di Sản Văn Hóa Vào Trường Học
Một điểm đáng chú ý là sự kết nối giữa các nghệ nhân dân gian với hệ thống giáo dục. Thông qua các buổi học ngoại khóa, các nghệ nhân đã đưa các loại hình văn hóa dân gian vào trường học, giúp học sinh tiếp cận với các giá trị văn hóa truyền thống. Đây không chỉ là một cách để gìn giữ di sản văn hóa, mà còn là cơ hội để các nghệ nhân có thêm đất diễn, lan tỏa những giá trị văn hóa cho thế hệ trẻ.
Từ năm 2009 đến nay, Quảng Ninh đã có 73 nghệ nhân được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian Việt Nam, trong đó có hai Nghệ nhân Nhân dân và 36 Nghệ nhân Ưu tú. Những nghệ nhân này được ví như “báu vật nhân văn sống” vì những đóng góp to lớn của họ trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc.
Câu Lạc Bộ: Môi Trường Tốt Để Phát Huy Di Sản
Một ví dụ tiêu biểu về thành công của mô hình CLB là CLB Yêu tiếng hát dân ca Quảng Ninh thuộc Trung tâm Văn hóa tỉnh. Với 32 thành viên, CLB này đã truyền dạy và lan tỏa hát chèo, một loại hình diễn xướng dân gian độc đáo, cho các đội văn nghệ tại nhiều thôn, xã. CLB cũng tích cực tham gia vào các lễ hội đình, chùa, và các hoạt cảnh chèo nhằm bảo tồn và phát triển nghệ thuật truyền thống này.
Tại cấp huyện, các CLB như Dân ca chèo Đông Triều, Hát đúm Quảng Yên và Xẩm – Chèo Hạ Long đều hoạt động rất sôi nổi. Đặc biệt, CLB Hát đúm Quảng Yên ra đời từ năm 2003 với 24 thành viên, hầu hết đều là người cao tuổi. Dù tuổi tác đã cao, nhưng các thành viên vẫn nhiệt tình tham gia sinh hoạt định kỳ, ôn lại những câu hát cũ và học thêm các bài mới. Họ không chỉ duy trì các giá trị văn hóa dân gian mà còn truyền lại những giá trị này cho thế hệ sau.
Phát Huy Giá Trị Văn Hóa Tại Cấp Xã, Phường
Tại các xã thuộc tỉnh Quảng Ninh, các CLB văn nghệ dân gian cũng phát triển mạnh mẽ. Một ví dụ tiêu biểu là CLB Hát then thị trấn Bình Liêu và CLB Hát soóng cọ xã Húc Động, đều là những nơi tập trung người cao tuổi yêu thích nghệ thuật truyền thống. Thị xã Đông Triều cũng đã duy trì 175 CLB văn hóa văn nghệ, trong đó có 33 CLB hát chèo hoạt động thường xuyên, thu hút đông đảo nhân dân tham gia.
Không chỉ ở Đông Triều, tại TP Móng Cái, mô hình CLB cũng phát triển rộng rãi từ cấp thôn đến xã. CLB Hát nhà tơ và hát – múa cửa đình xã Quảng Nghĩa là một trong những điển hình tiêu biểu về sự phát huy giá trị văn hóa dân tộc. CLB này được thành lập từ năm 2014 và có 45 thành viên, chuyên biểu diễn và sưu tầm các bài hát nhà tơ, phục vụ cho các lễ hội đình, chùa tại địa phương.
CLB Tại Móng Cái: Mái Nhà Chung Cho Nghệ Nhân
Điển hình nhất phải kể đến CLB thôn Nam, xã Vạn Ninh của TP Móng Cái, với 48 nghệ nhân cao tuổi đã thành lập từ năm 2011. CLB này là nơi tập trung những nghệ nhân có niềm đam mê với hát nhà tơ và hát cửa đình, góp phần quan trọng trong việc giữ gìn và phát triển những giá trị văn hóa đặc trưng của địa phương.
Theo Nghệ nhân Ưu tú Bùi Thị Cần, Chủ nhiệm CLB văn nghệ dân gian thôn Trung, xã Vạn Ninh, CLB không chỉ tập trung vào việc bảo tồn những giá trị cổ xưa mà còn đóng góp vào việc truyền tải các sáng tác mới, phù hợp với các chính sách của Đảng và Nhà nước, nhằm xây dựng xã Vạn Ninh ngày càng phát triển.
Nhìn chung, mô hình CLB văn nghệ dân gian tại Quảng Ninh đã và đang đóng góp to lớn vào việc bảo tồn và phát triển các di sản văn hóa của dân tộc. Không chỉ giúp gìn giữ những giá trị văn hóa quý báu, các CLB còn là nơi để người dân kết nối, giao lưu và thỏa mãn niềm đam mê nghệ thuật. Nhờ vào sự phát triển mạnh mẽ của các CLB, văn hóa dân tộc không chỉ được bảo tồn mà còn được phát huy trong đời sống hiện đại, góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú cho nền văn hóa Việt Nam.
