Giữ Hơi Ấm Cho Hội An: Phố Cổ – Di Sản Của Mọi Người
Sapa Review – Hội An, một thành phố nhỏ bé nhưng đầy lôi cuốn ở miền Trung Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp cổ kính mà còn là biểu tượng của sự hòa quyện giữa di sản văn hóa và cuộc sống hiện đại.
Phố cổ Hội An, với quần thể di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới từ năm 1999. Những năm qua, cộng đồng người dân Hội An và các cơ quan quản lý nhà nước đã nỗ lực gìn giữ “hơi ấm” của không gian di sản này, để mỗi con phố, mỗi ngôi nhà đều mang trong mình hơi thở của quá khứ và hiện tại, tạo nên một Hội An đặc biệt mà không nơi nào có được.
Điều đặc biệt ở Hội An không chỉ là những công trình kiến trúc cổ kính mà chính là con người nơi đây. Những người dân địa phương, dù sống giữa lòng phố cổ tấp nập du khách, vẫn gìn giữ những nét văn hóa truyền thống, sống hòa thuận với không gian di sản của mình. Một ví dụ tiêu biểu là câu chuyện của ông chủ ngôi nhà cổ tại số 22 Nguyễn Thái Học, một ngôi nhà rộng hơn 400m2, nguyên bản và đã tồn tại qua nhiều thế kỷ. Ông không chỉ mở cửa đón khách tham quan mà còn luôn mỉm cười trò chuyện, chia sẻ với du khách về lịch sử của ngôi nhà và của phố Hội.
“Mỗi khi mở cửa ra, tôi thấy dòng người qua lại, tôi cảm nhận được hơi thở của thời gian, của lịch sử và của chính cuộc sống hiện tại. Đó là niềm hạnh phúc của tôi”, ông chia sẻ.
Người dân Hội An không chỉ giữ gìn các ngôi nhà cổ mà còn giữ gìn những giá trị văn hóa sống động, từ cách tiếp đón khách đến các hoạt động nghệ thuật truyền thống như biểu diễn bài chòi hay các buổi lễ hội dân gian. Du khách đến Hội An đều cảm nhận được một điều gì đó đặc biệt mà không thể tìm thấy ở những nơi khác: đó là sự giao hòa giữa quá khứ và hiện tại, giữa di sản và đời sống hàng ngày.
Một trong những yếu tố quan trọng giúp Hội An duy trì được sự sống động và hấp dẫn của mình là những hoạt động giữ “hơi ấm” cho không gian di sản. Các cơ quan chức năng và người dân địa phương đã nỗ lực không ngừng để phát triển một mô hình du lịch bền vững, trong đó di sản văn hóa không chỉ được bảo tồn mà còn được phát huy một cách tinh tế, kết hợp với các hoạt động nghệ thuật và các nghề thủ công truyền thống.
Kể từ khi Hội An tổ chức các khu phố đi bộ, không gian này đã trở thành một nơi lý tưởng để du khách khám phá và trải nghiệm. Không chỉ là những con phố với kiến trúc cổ kính, Hội An còn là nơi diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật đặc sắc. Các nghệ sĩ và nghệ nhân biểu diễn và giới thiệu các sản phẩm thủ công ngay trên các con phố, tạo ra một không gian sống động, đầy màu sắc và năng lượng.
Những sự kiện văn hóa này không chỉ giúp giữ cho Hội An luôn sống động mà còn mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng địa phương. Các sản phẩm thủ công, từ các mặt hàng gốm sứ, lụa tơ tằm đến các sản phẩm từ củi lũ, đều được giới thiệu đến khách du lịch. Hội An trở thành một điểm đến hấp dẫn cho những ai muốn tìm hiểu về nghệ thuật truyền thống, văn hóa dân gian và nghề thủ công.
Ngày 4 tháng 12 năm 1999, Hội An chính thức được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới. Đây là một bước ngoặt lớn trong quá trình phát triển và gìn giữ giá trị di sản của thành phố. Tuy nhiên, với cộng đồng Hội An, việc trở thành Di sản Văn hóa Thế giới chỉ là bước đầu. Thành phố tiếp tục nỗ lực bảo tồn và phát huy các giá trị di sản, đồng thời đưa ra những giải pháp để phát triển du lịch bền vững.
Cộng đồng dân cư Hội An đã đóng vai trò quan trọng trong quá trình này. Họ không chỉ là những người gìn giữ mà còn là những người sáng tạo, đưa các sản phẩm truyền thống của mình ra thế giới. Các nghệ nhân như Lê Ngọc Thuận (Làng củi lũ) và Võ Tấn Tân (Ta Boo Hội An) đã không ngừng đưa các sản phẩm của mình ra các triển lãm quốc tế, góp phần nâng cao giá trị thương hiệu của Hội An trên trường quốc tế.
Tháng 10 năm 2023, Hội An được gia nhập Mạng lưới Các Thành phố Sáng tạo Toàn cầu của UNESCO, một bước tiến mới trong quá trình phát triển bền vững của thành phố. Việc này không chỉ nâng cao giá trị di sản văn hóa của Hội An mà còn giúp các nghệ nhân, làng nghề tại đây có thêm cơ hội phát triển và kết nối với các đối tác quốc tế.
“Hội An được vinh danh là Thành phố Sáng tạo UNESCO không chỉ giúp chúng tôi tiếp cận được những nền tảng sáng tạo toàn cầu, mà còn mở ra những cơ hội mới cho các nghệ nhân, các cơ sở sản xuất thủ công. Đây là một cơ hội tuyệt vời để các sản phẩm của chúng tôi được biết đến rộng rãi hơn”, bà Trương Thị Ngọc Cẩm, Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thanh truyền hình Hội An, chia sẻ.
Các mô hình sáng tạo như Xóm thủ công, Cửa tiệm Hạnh phúc, và các hoạt động nghệ thuật đường phố đã thu hút không chỉ du khách trong nước mà còn quốc tế. Hội An đang phát triển thành một thành phố vừa bảo tồn được di sản, vừa phát triển kinh tế bền vững thông qua các hoạt động sáng tạo.
Hơn 25 năm qua, kể từ khi được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, Hội An đã trải qua không ít thách thức và biến động. Tuy nhiên, thành phố này vẫn giữ được nét đẹp nguyên sơ, vừa cổ kính, vừa sống động, nhờ vào những nỗ lực gìn giữ và phát triển bền vững.
Giữ “hơi ấm” cho Hội An không chỉ là việc bảo tồn các công trình kiến trúc hay di tích lịch sử, mà còn là việc giữ gìn những giá trị văn hóa tinh thần, những câu chuyện đời thường của con người nơi đây. Hội An không chỉ là một di sản văn hóa thế giới, mà còn là “mái ấm” của những con người yêu mến và gìn giữ những giá trị truyền thống của mình.
Với những nỗ lực không ngừng của cộng đồng và các cơ quan quản lý, Hội An sẽ tiếp tục là một điểm đến không thể bỏ qua đối với du khách trong và ngoài nước. Thành phố này không chỉ là “phố cổ” mà còn là một phần của trái tim, là nơi mọi người có thể tìm thấy sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa di sản và tương lai.
