Bình Yên Làng Cổ Phước Tích: Viên Ngọc Quý Giữa Lòng Xứ Huế
Sapa Review- Ngôi làng cổ Phước Tích, tọa lạc ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, được coi là một trong ba ngôi làng cổ đẹp nhất Việt Nam. Với lịch sử hơn 500 năm, Phước Tích không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp bình yên, xanh mát mà còn với nghề làm gốm truyền thống, giữ gìn hồn cốt văn hóa dân tộc qua nhiều thế hệ.
Phước Tích xưa được biết đến với tên gọi Phúc Giang hay Hoàng Giang. Tên gọi hiện tại được đổi từ thời vua Gia Long triều Nguyễn với hy vọng tích lũy phúc đức cho con cháu đời sau. Năm 2009, Phước Tích được Nhà nước công nhận là Di tích Quốc gia, khẳng định vị thế của ngôi làng trong nền văn hóa dân gian Việt Nam.
Ông Lê Trọng Diễn, một người dân địa phương 75 tuổi, cho biết: “Làng Phước Tích được khai canh từ năm 1470 dưới triều đại Hồng Đức. Khác với các khu vực lân cận, người dân ở đây không làm ruộng, mà vẫn gắn bó với nghề làm gốm suốt hơn 550 năm qua.”
Gốm là niềm tự hào của người dân Phước Tích, với những sản phẩm như om (niêu), từng là đồ tiến vua. Những chiếc om này được gọi trang trọng là “Ngọc oa ngự dụng” hay “Om ngự”, thể hiện sự quý giá của chúng. Ông Diễn nhấn mạnh: “Để làm một chiếc om đạt tiêu chuẩn tiến vua, mọi công đoạn từ lựa chọn đất sét cho đến nung lò đều phải rất tỉ mỉ. Vua ban lệnh làm 100 chiếc, và tất cả phải đẹp, vẹn tròn.”
Không chỉ dừng lại ở om ngự, từ thế kỷ XIV đến đầu thế kỷ XX, sản phẩm gốm của Phước Tích như lu, bùng binh, tu huýt và tượng ông Táo cũng rất được ưa chuộng. Thời kỳ hoàng kim, làng có 13 lò nung gốm hoạt động liên tục, tạo nên thương hiệu vững mạnh.
Mặc dù trải qua nhiều thăng trầm, nghề gốm tại Phước Tích giờ đây không còn nhộn nhịp như trước, nhưng những nỗ lực của chính quyền và người dân đã giúp lò nung gốm dần đỏ lửa trở lại. “Nghề gốm vẫn sống mãi trong lòng người dân nơi đây,” ông Diễn chia sẻ.
Ngoài gốm, Phước Tích còn nổi tiếng với 26 ngôi nhà rường cổ, trong đó có 18 ngôi nhà 3 gian 2 chái, 4 ngôi nhà 3 gian và 4 ngôi nhà 1 gian 2 chái. Các ngôi nhà này đều được chạm khắc tinh xảo, thể hiện sự giàu có và trù phú của làng trong quá khứ. Ông Nguyễn Ngọc Nam, Phó Giám đốc Ban Quản lý Di tích kiến trúc nghệ thuật làng cổ Phước Tích, cho biết: “Một ngôi nhà rường cổ phải mất từ 3 đến 5 năm để hoàn thành, phản ánh sự khéo léo và tài năng của người dân nơi đây.”
Làng cổ Phước Tích không chỉ nổi bật với nghề gốm và kiến trúc nhà rường. Với cảnh quan yên bình, dòng sông Ô Lâu bao quanh cùng với những hàng chè tàu, hàng cau xanh mướt, Phước Tích đang dần trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước.
Chính quyền địa phương đang nỗ lực bảo tồn di sản văn hóa này đồng thời phát triển du lịch, tạo điều kiện cho người dân cải thiện đời sống mà vẫn gìn giữ được nét đẹp văn hóa cổ xưa. Ông Nam cho biết thêm: “Chúng tôi đang thực hiện nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa của làng và thu hút du khách đến tham quan, khám phá.”
Phước Tích, với những giá trị văn hóa độc đáo và nét đẹp thanh bình, đang chờ đón những bước phát triển mới, không chỉ giữ gìn mà còn nâng tầm giá trị di sản cho các thế hệ mai sau.
